نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حسین رضویان ¹
• سولماز ملکی ²

¹ گروه زبانشناسی دانشگاه سمنان

² گروه زبانشناسی، دانشگاه سمنان

چکیده

مقاله‌ی حاضر به بررسی دو رابطه معنایی مهم هم ‌معنایی و تضاد معنایی و شیوه‌ی آموزش آنها در مجموعه کتاب‌های آموزش زبان فارسی پرداخته است. هدف از انجام این پژوهش تشخیص و شناسایی شیوه‌ی آموزش روابط معنایی در این مجموعه آموزش زبان فارسی و ایجاد بستری برای غنی سازی کتب آموزشی زبان فارسی به غیرفارسی زبانان است. با توجه به اینکه در زمینه‌ی روابط معنایی و شیوه‌ی ‌آموزش آنها درکتاب‌های آموزش زبان فارسی پژوهش‌های زیادی وجود ندارد، نگارندگان پژوهش خود را در این حوزه و به طور مشخص در مجموعه‌ی چهار جلدی " زبان فارسی" نوشته‌ی دکتر احمد صفارمقدم انجام داده‌اند. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که با توجه به افزایش تدریجی درک روابط معنایی فراگیران و همبستگی آن با آموزش این روابط در فرایند تدریس، محتوا‌ و ترتیب آموزشی واژگان در قسمت‌های هم ‌معنایی، تضاد معنایی در جلد اول کتاب متناسب نیست ولی به‌تدریج در جلدهای دوم، سوم و چهارم این ضعف پوشش داده ‌شده است. مطابق انتظار، کاربرد روابط معنایی از جلد اول به‌تدریج در جلدهای بعدی افزایش پیدا می‌کند، زیرا بیشتر مطالب آموزشی در جلد اول کتاب در زمینه‌ی تلفظ حروف، واژگان بسیار ساده و اندک و بخش مختصری از دستور زبان فارسی است. نمونه‌های تضاد معنایی در جلد اول و موارد هم معنایی در جلد سوم بیشتر است. در مجموع هم معنایی با تعداد 188 مورد و 83/48 درصد و تضاد معنایی با تعداد 197 مورد و 16/51 درصد به‌کاربرده شده است‌. کاربرد روابط معنایی در قالب‌های هم ‌معنایی و تضاد معنایی در این مجموعه، به منظور ایجاد زمینه‌ی درک کلمات، تفهیم و شکل‌گیری مفاهیم و اصطلاحات در ذهن زبان‌آموز، همچنین در برقراری ارتباط و درک متقابل نقش عمده‌‌ای را ایفا کرده و از دشواری آموزش کاسته است‌‌.

کلیدواژه‌ها

• روابط معنایی
• هم معنایی
• تضاد معنایی
• مجموعه زبان فارسی

موضوعات

• نقد و تحلیل کتاب‌ها و منابع موجود در آموزش زبان فارسی