نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• ایوب آچاک

دانشجو معلم کارشناسی آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان، زاهدان، ایران

چکیده

پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل شخصیت‌های داستانی داستان‌های کتب فارسی متوسطة اول بر اساس نظریة انتخاب ویلیام گلاسر در پنج حیطة نیازی دانش‌آموزان ذیل نظریة مذکور انجام شد. روش تحلیل و تجزیه اطلاعات به صورت کیفی-استنباطی و همچنین جمع‌آوری اطلاعات به روش کتابخانه‌ای و جامعة آماری پژوهش، کتاب های فارسی پایه هفتم، هشتم و نهم متوسطه خواهد بود. بر طبق نظریة انتخاب، انسان به ‌وسیلة پنج نیاز اساسی؛ بقا، عشق و تعلق، قدرت، آزادی و تفریح(لذت)، برانگیخته می‌شود و تمام رفتارهای وی، نشان‌دهندة تلاش او برای برآوردن نیازها و حل تعارض بین این نیازهاست. به نظر گلاسر، آنچه در روان‌پزشکی سنتی بیماری روانی نامیده می‌شود، انتخاب نامناسب، انتخاب رفتار غیر مؤثر و ناکافی است که انسان به‌وسیلة آن می‌خواهد نیازهای خود را ارضاء کند و در نتیجه به‌راحتی قابل کنترل و درمان است. از همین جهت گزینش، سازماندهی و تدوین محتوا جهت ارضای این نیازها، در هر برنامه درسی و برای تمامی رده‌های سنی به‌ویژه کودکان و نوجوانان، می‌بایست هوشمندانه، هدفمند و با توجه به حال، مقام و نیازهای مخاطب باشد. نتایج پژوهش نشان داد در داستان‌های کتب متوسطه اول، نیاز به عشق و تعلق‌خاطر در اولویت بالاتری نسبت به چهار نیاز دیگر قرار داشته است و سپس نیاز به بقاء و نیاز به آزادی نیز هر کدام مجموعاً با 9 شخصیت در اولویت دوم قرار داشتند. پس از آن نیاز به تفریح با 8 شخصیت و در انتها نیز نیاز به قدرت با 5شخصیت در الویت قرار گرفته‌اند که در نتیجه تحلیل و تفسیر داده‌ها و نتایج آماری پژوهش، مبرهن شد که داستان‌های کتاب‌های فارسی متوسطه اول، حسب نظریة انتخاب ویلیام گلاسر به خوبی انتخاب و تدوین شده‌اند و برای مخاطب با این گروه سنی مناسب و به متقضای حال و مقام بودند.

کلیدواژه‌ها

• شخصیت‌های داستانی
• نظریة انتخاب
• ویلیام گلاسر
• فارسی متوسطه اول