نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• تهمینه بازدار

استادیار گروه زبانها و ادبیات آسیای شرقی (زبان و ادبیات چینی) دانشکده زبان ها و ادبیات خارجی دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

دو مقولۀ زمان دستوری و نمود در دستور زبان جایگاه ویژه‌‌ای دارند. با کمک زمان دستوری می‌‌توان به بیان یک عمل یا رویداد در زمان گذشته، حال یا آینده پرداخت و با کمک نمود می‌‌توان، شروع، پیشرفت یا پایان عمل یا رویدادی را نشان داد. از آنجاکه این دو مقوله و نوع بازنمایی آن‌‌ها در هر یک از زبان‌های فارسی و چینی ویژگی‌‌های مخصوص به خود را دارند و پژوهش‌‌های تطبیقی بسیار کمی‌در این حوزه صورت گرفته است، پژوهش حاضر با کمک زبانشناسی پیکره‌‌ای، به کمک آمار و با بهره‌‌گیری از روش-های تحلیل کمی‌و کیفی درصدد یافتن ویژگی‌‌های این دو مقوله و کشف شباهت‌‌ها و تفاوت‌‌های آن‌‌ها در این دو زبان است. از نتایج حاصل از این پژوهش می‌‌توان در حوزه‌‌های آموزش زبان، دستور زبان و ترجمه بهره برد. این پژوهش با مشاهده و بررسی 9189 گزاره شامل 4172 گزاره فارسی و ترجمه متناظر آن‌‌ها به چینی و 5017 گزاره چینی و ترجمه متناظر آن‌‌ها به فارسی از دو رمان «بوف کور» به زبان فارسی و «دویدن در خیابان‌های پکن» به زبان چینی و ترجمه متناظر آن‌‌ها به چینی و فارسی استخراج شده‌‌اند. از این داده‌ها پیکرۀ دو زبانه‌ا‌‌ی فارسی- چینی و چینی- فارسی ساخته شده است و با مشاهدۀ دگرگونی‌‌های به وجود آمده در فرایند ترجمه‌‌ در ساختار هر یک از این گزاره‌‌ها، ویژگی‌‌های مربوط به‌ان‌‌ها، شباهت‌‌ها و تفاوت‌‌های اساسی و نوع بازنمایی زمان دستوری و نمود در این دو زبان به دست آمده است. در زبان فارسی، فعل، نقش کلیدی را در جمله دارد و حاوی اطلاعات دستوری نظیر زمان دستوری و نمود است. اما در زبان چینی، اسم، در جمله نقش کلیدی دارد و در بسیاری از جملات فعل، قابل حذف است. از همین روی نمی‌‌توان دسته‌‌بندی مشخصی برای زمان دستوری در زبان چینی قائل شد.

کلیدواژه‌ها

• زمان دستوری
• نمود در دستور زبان
• بررسی تطبیقی
• زبان فارسی
• زبان چینی
• زبانشناسی پیکره‌‌ای