نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• علی اصغر معینی ¹
• علی فاطمی منش ²

¹ کارشناسی‌‌ارشد آموزش زبان فارسی دانشگاه پیام نور قم، قم، ایران

² کارشناسی‌‌ارشد آموزش زبان فارسی دانشگاه پیام نور قم، قم، ایران.

چکیده

این مقاله به ارزیابی دستور آموزشی دورۀ مقدماتی در کتاب «پارسا» فارسی عمومی (1) در زمینۀ آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان می‌پردازد که بر اساس رویکرد ارتباطی، به‌ویژه چارچوب دستور آموزشی تنظیم شده است. برای دستیابی به این هدف، نخست، دیدگاه‌های مختلف دربارۀ تعریف دستور، ویژگی‌های دستور آموزشی و اصول مبانی نظری از نگاه زبان‌شناسان بیان گردید. نگارنده پس از مطالعه مباحث نظری دستور، به یک بازبینه در اصول دستور آموزشی دست یافت. بعد از این مرحله، اساتید آموزش زبان، روایی سؤالات را بررسی نمودند و با توجّه به شاخص‌های ارزیابی محتوایی، زبانی، روش‌شناختی و ساختاری دستور آموزشی و ملاک‌های رویکرد ارتباطی، بازبینه‌ای با 22 سؤال تهیه شد. در ابتدا، مفاهیم، کارکردها و صورت‌های دستوری موجود در کتاب فارسی عمومی( 1) در اختیار اساتید مرکز آموزش زبان فارسی قرار داده شد. بعد از جمع‌آوری فرم‌های ارزیابی، داده‌های بازبینه به وسیله نرم‌افزار spss بررسی گردید. مؤلفان در خصوص «روایی مباحث کتاب»، «آموزش دستور زبان برای ارتباط و انجام کار»، «تأکید بر کارکردهای زبانی»، «آموزش نکته‌های دستوری به‌صورت چرخه‌ای»، «تناسب مفاهیم درس‌ها با کارکردها»، «تناسب کارکرد مفاهیم و صورت دستوری با سطح و نیاز زبان‌آموزان»، «طراحی مناسب درس‌ها» و «جذابیّت موضوع تمرین‌ها» شاخص‌های مذکور را به‌درستی در محتوای کتاب لحاظ کرده‌اند. در برخی از موارد مانند: «تمرین‌های گشتاری»، «درجه‌بندی تمرین‌ها از نظر سطح دشواری»، «حفظ شدن ترتیب منطقی کارکردها، مفاهیم و صورت دستوری» و همچنین «آموزش مؤثرتر قواعد دستوری با مواد کمک آموزشی» و «کارکرد، مفاهیم و صورت دستوری متناسب با یادگیری» مؤلفان باید با مراجعه به کتاب، موارد فوق را اصلاح کنند.

کلیدواژه‌ها

• دستور آموزشی
• مفاهیم دستوری
• شاخص‌های ارزیابی
• رویکرد ارتباطی
• منابع آموزش زبان فارسی