ارزیابی مجموعه آموزشی «آموزش کاربردی واژه» بر مبنای شاخص‌های کانینگزورث

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زبان‌شناسی، دانشکده ادبیات و زبان‌های خارجه، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

انتخاب منبعی مناسب براساس نیازها و معیارهای دوره آموزشی که بتواند نیاز زبان آموز، مدرس و تدوین برنامه درسی را به خوبی برآورده سازد، با وجود منابع متعدد آموزشی در حوزه زبانِ فارسی، به یکی از تصمیم های مهم تبدیل شده است؛ از این‌رو ارزیابی و نقد منابعِ آموزشی در کنار سایر فعالیت‌های حوزه آموزش، امری ضروری است. انتخاب یک منبعِ مناسب آموزشی مستلزم ارزیابی نظام‌مندِ منابع آموزشی می‌باشد. هدف مقاله پیشِ رو، ارزیابی مجموعه «آموزش کاربردی واژه» نوشته رضامراد صحرایی و همکاران براساس شاخص‌های کانینگزورث است. مجموعه آموزش کاربردی واژه با هدف آموزش واژه‌ها و عبارت‌های پرکاربرد زبان فارسی طراحی و تدوین شده است. لیست بررسی ِکانینگزورث 45 معیار برای ارزیابی کتاب‌های درسی ارائه می‌دهد که این معیارها در هشت بخش به ترتیب هدف‌ها و رویکردها، طراحی و سازماندهی، محتوای زبانی، مهارت‌ها، موضوع، روش‌شناسی، کتاب معلم و ملاحظات کاربردی گنجانده شده است. با توجه به آنکه مجموعه آموزش کاربردی واژه، تک مهارتی و ویژهِ آموزش واژه است؛ مهم‌ترین شاخص به کار رفته، «شاخص کتاب‌‌های تخصصی ویژه یک مهارت» و «شاخص اصول و رویکردها» می‌‌باشد. نتایج بررسی مجموعه «آموزش کاربردی واژه» نشان می‌‌دهد که شاخص‌‌ها و معیارهای کانینگزورث در حد قابل قبولی رعایت شده است. ابعاد نُه‌گانه واژه نیشن در اصول آموزشی واژه در طراحی مجموعه دیده می‌‌شود. از میان 23 نوع فعالیتِ آموزش واژه‌ نیشن و وب موارد زیر در کتاب رعایت شده‌‌اند: شنیدن گسترده، طبقه‌‌بندی، انتقال اطلاعات، تعامل گفتاری متمرکز بر تکلیف، مهارت‌های مرتبط، خواندن گسترده، حدس زدن براساس بافت، خواندن سریع، سؤالات درک واژه ـ محور، نگاشت معنایی، خواندن فشرده.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

امانی ملکوتی، فاطمه. (1389). «بررسی تحلیلی کتاب‌های آموزش زبان فارسی به عنوان زبان خارجی». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. به راهنمایی نگار داوری اردکانی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. دانشگاه پیام نور.
باقری، فاطمه. (1391). «بررسی میزان انطباق واژه‌‌های پایه درکتاب‌‌های آموزش زبان فارسی با نیازهای فارسی‌‌آموزان خارجی». پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد. به راهنمایی ویدا شقاقی. دانشکده ادبیات و علوم انسـانی، دانشـگاه علامـه طباطبایی.
حامدی شیروان، زهرا؛ میرشاهی، مهشید. (1395). «بررسی میزان به کارگیری واژه‌های پایه زبان فارسی در کتاب‌های سطح مقدماتی از چهار مجموعه کتاب آموزش زبان فارسی». نخستین همایش ملی واکاوی منابع آموزشی زبان فارسی به غیرفارسی زبانان(صص 469-447).
ذوالفقاری، حسن. (1383). کتاب‌شناسی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان. سخن عشق. شماره 23. صص: 40ـ57.
رشیدی، ناصر؛ راغ‌‌نژاد، محسن. (1393). «ارزیابی محتوایی کتاب‌‌های زبان فارسی (درس‌‌های پایه و پایتخت ایران) در چارچوب طبقه‌‌بندی تجدید نظر شده بلوم». علم زبان. سال 2، شماره 3، صص: 104ـ85.
صحرایی، رضامراد؛ احمدی قادر، شهناز. (1394). «آموزش مستقیم واژه در متن: مقایسة تأثیر دو رویکرد یادگیری مستقیم و تصادفی در یادگیری واژه». زبان‌‌پژوهی. سال هفتم، شمارة 17، صص: 102ـ77.
صحرایی، رضامراد؛ احمدی قادر، شهناز؛ مرصوص، فائزه؛ بنفشه، لیلا. (1396). آموزش کاربردی واژه. تهران: انتشارات آزفا.
صحرایی، رضامراد؛ مجیری‌‌فروشانی، امیرحسین؛ طالبی، مروارید. (1397). «واژه‌های پایه زبان فارسی مبتنی ‌بر متون مطبوعاتی». زبان‌پژوهی. دوره 11. شماره 33. صص: 353ـ378.
علوی مقدم، سیدبهنام. (1391). «بررسی میزان حضور واژگان کاربردی و پایه در کتاب درسی قرآن سال اول دبستان»، تعلیم و تربیت. دوره 30 . شماره 118. صص: 180ـ163.
غیاثیان، مریم السادات؛ سلیمانی، حسن؛ رحمانی، فرمان (1399). «بررسی کاربرد واژگان پایه در کتب آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان و مقایسه آن با واژگان پایه فارسی‌آموزان ایرانی». زبان و زبان شناسی. دوره 16. شماره 31. صص: 153ـ135.
قره‌گزی، مهری؛ اصغرپورماسوله، مهرداد؛ دبیرمقدم، محمد. (1393). کتاب‌شناسی توصیفی آزفا (آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان). تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
کامیابی گل، عطیه؛ بارانی، ریحانه و معراجی، زهرا. (1395). نقدی بر کتاب «فارسی شیرین است» براساس نظریه مک دانو و شاو. نخستین همایش ملی واکاوی منابع آموزشی زبان فارسی به غیرفارسی زبانان‌.
نبی‌‌فر، شیما. (1395). «معرفی کتاب واژه‌های پایه فارسی از زبان کودکان ایرانی»، پژوهش‌های زبان‌‌شناسی، سال ششم، شماره 12، صص: 179ـ173.
نعمت‌‌زاده، شهین؛ دادرس، محمد؛ دستجردی کاظمی، مهدی؛ منصوری‌‌زاده، محرم. (1391). واژه‌های پایه زبان فارسی. تهران: انتشارات برهان.
Alderson, J. C. (2005). Diagnosing Foreign Language Proficiency: The Interface between Learning and Assessment. London ; New York: Continuum
Carneiro, R. M. O. (2014). Teaching vocabulary: Lessons from the corpus, lessons for the Domínios de Lingu@ gem, 8(1), 696-700.
Laufer, B. & Paribakht, T. S. (1998). The relationship between passive and active vocabularies: Effects of languagelearning context. Language learning, 48(3), 365-391.
McGrath, I. (2002). Materials evaluation and design for language teaching. Edinburgh, Scotland: Edinburgh University Press
Meara, P. (1996). The dimensions of lexical competence. In G. Brown, K. Malmkjaer, & J. Williams (eds.), Performance and competence in second language acquisition (pp. 35–53). Cambridge: Cambridge University Press
Mishan, F. (2015). Materials development for TESOL. Edinburgh University Press.
Nation, I. S. P. (2001). Learning vocabulary in another language. Cambridge: Cambridge University Press
Nation, I. S. P. (2002). "Best Practice in Vocabulary Teaching and Testing". Methodology in Language Teaching. J.C. Richards & W.A Renandya (eds). Cambridge: University Press .pp.267-272.
Nation, I. S. P. (2013). What are the ten most effective vocabulary activities? Presented at the JALT College and University Educators Special Interest Group Event, Sapporo, Japan.
Nation, I.S.P. (1990). Teaching and Learning vocabulary. Rowley, MA: Newbury House.
Rashidi, N. & Kehtarfard, R. (2014). A need analysis approach to the evaluation of Iranian third-grade high school English textbook. SAGE, 1-9. doi:10.1177/2158244014551709
Read, J. (1998). Validating a test to measure depth of vocabulary knowledge. In A. J. Kunnan (Ed.) Validation in Language Assessment (pp.41-61). New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates
Read, J. (2007). Second language vocabulary assessment: Current practices and new directions. International Journal of English Studies, 7(2), 105-125.
Richards, J. C. (2001). Curriculum development in language teaching. Cambridge: Cambridge University Press.
Rivers, W.M. 1981. Teaching foreign-language skills. Chicago: The University of Chicago press.
Schmitt, N. (2010). Researching vocabulary: A vocabulary research manual. London: Palgrave Macmillan.
Schmitt, N., & Schmitt, D. (2012). A reassessment of frequency and vocabulary size in L2 vocabulary teaching. Language Teaching, available on CJO2012. doi:10.1017/S0261444812000018
Sheldon, L.E.(1988). Evaluating ELT Textbooks and materials. ELT Jornal 42. Oxford university press.
Skierso, A. (1991). Textbook selection and evaluation. In M. Celce-Murcia. Teaching English as a second or foreign language (pp. 432-453). (2nd Ed.). Boston: Heinle & Heinle Publishers.
Tomlinson, B. & Masuhara, H. (Eds.) (2010). Research for materials development in language learning: Evidence for best practice. London:
Tuckert, C.A. )1975(, Evaluating Beginning Textbooks., English Teaching
Ur, p. )1996(, A Course in language Teaching, Cambridge university Press
Vermeer, 1992. Exploring the second language learner lexicon. The construct of language proficiency. 147-62.
Webb, S. & Nation, P. (2017). How vocabulary is learned. Oxford University Press.
Wesche, M., & Paribakht, T. S. (1996). Assessing second language vocabulary knowledge: Depth versus breadth. Canadian Modern Language Review, 53(1), 13-40.
Zimmerman, C.B.(2014). Teaching and learning vocabulary for second language learners. In M.Celce-Murcia, D. M. Brinton, & M. A. Snow (Eds.), Teaching English as a second or foreign language(4th ed.) (pp. 288-303). Boston, MA: National Geographic learning.
 
دوره 9، شماره 17
اسفند 1402
صفحه 105-142
  • تاریخ دریافت: 14 تیر 1402
  • تاریخ بازنگری: 18 شهریور 1402
  • تاریخ پذیرش: 12 مهر 1402