مطالعه تطبیقی نمادهای حیوانی در ضرب‌المثل‌های فارسی و عربی برای فارسی‌آموزی خارجیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.

2 زبان شناسی همگانی، گروه ادبیات فارسی و زبان های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

ضرب‌‌المثل‌‌ها بخش مهمی از زبان و ادبیات ملل هستند که می‌‌توانند خارجی‌‌ها را با جامعۀ زبانی برآمده از آن آشنا سازند؛ از این‌‌رو مطالعۀ تطبیقی ضرب‌‌المثل‌‌ها می‌‌تواند در آموزش زبان خارجی و تقویت توانش ارتباطی زبان‌‌آموزان مفید باشد. با توجه به تعداد قابل توجه فارسی‌آموزان خارجی در سراسر جهان و حضور گستردۀ آنان در مراکز آموزش زبان فارسی در ایران، مطالعه تطبیقی ضرب‌‌المثل‌‌ها یکی از راه‌‌های دستیابی به اشتراکات فرهنگی‌- زبانی در جهت تسهیل آموزش زبان فارسی به خارجیان است. در این پژوهش کیفی که با روش توصیفی-تحلیلی و با حضور250 فارسی‌‌آموز از کشورهای مختلف عربی انجام شده، بیست ضرب‌‌المثل پرکاربرد و رایج فارسی و عربی حاوی اسامی حیوانات (ده ضرب‌‌المثل فارسی و معادل آنها در عربی و ده ضرب‌‌المثل عربی و معادل آنها در فارسی) براساس الگوی ریچموند (1987) و طبقه‌‌بندی زرکوب و امینی (1393) مطابقت داده شدند. نتایج نشان داد که اشتراکات زبانی و فرهنگی بسیار زیادی میان عرب‌‌زبان‌‌ها و فارسی‌‌زبان‌‌ها در به‌‌کارگیری اسامی حیوانات در ضرب‌‌المثل‌‌ها وجود دارد که می‌‌توان با در نظر گرفتن این اشتراکات و استفاده از ضرب‌‌المثل‌‌های رایج فارسی که مشابه آن در کشورهای عربی نیز وجود دارد؛ از بیشتر سوءتفاهم‌های فرهنگی و زبانی پیشگیری و امر آموزش زبان فارسی به فارسی‌‌آموزان عرب را تسهیل کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

آرمان، علیرضا؛ علوی‌‌مقدم، مهیار؛ تسنیمی، علی؛ الیاسی، محمود. (1398). «نگاشت‌‌های استعاره‌‌ای حیوانات در ضرب‌‌المثل‌‌های برآمده از متون ادب فارسی». دوماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه. سال هفتم. شمارۀ 26. صص: 207-240.
اکبری، فاطمه. (1382). «بررسی جامعه‌‌شناختی ضرب‌‌المثل‌‌ها و انتخاب آنها برای آموزش فارسی به غیرفارسی‌‌زبانان». نامۀ پارسی. سال هشتم. شمارۀ 3. صص: 25-50.
حاجیان‌‌نژاد، علیرضا؛ بهزادیان، مژگان. (1399). «تحلیل کارکرد نمادهای جانوری در ضرب‌‌المثل‌‌های فارسی با تکیه بر داستان‌‌نامه بهمنیاری». دوماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه. سال هشتم. شمارۀ 31. صص: 121-156.
ذوالفقاری، حسن. (1388). فرهنگ بزرگ ضرب‌‌المثل‌‌های فارسی. تهران: معین.
رحیمی، ابولقاسم؛ رحیمی، مهدی. (1399). «تیپ‌‌های شخصیتی و نمادهای جانوری در امثال و حکم و فرهنگ عامه براساس نظریه آلفرد آدلر». دوماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه. سال هشتم. شمارۀ 36. صص: 99-127.
زرکوب، منصوره؛ امینی، فرهاد. (1393). «تحلیل مقابله‌‌ای امثال در فارسی و عربی از نظر معنا، واژگان و سبک (بررسی موردی بیست و یک مَثَل)». دوفصلنامۀ پژوهش‌‌های ترجمه در زبان و ادبیات عربی. سال چهارم. شمارۀ 10. صص: 119-139.
زندی، بهمن؛ بحرینی، مسعود؛ سبزواری، مهدی؛ مهدی بیرقدار، راضیه. (1397). «بررسی اجتماعی‌ـ شناختی تابو و حسن تعبیر در ساختارهای عبارات، اصطلاحات و ضرب‌‌المثل‌‌های فارسی و انگلیسی». دوماهنامۀ جستارهای زبانی. دورۀ نهم. شمارۀ 6. صص: 317-334.
شریفی‌‌مقدم، آزاده؛ ندیمی، نرجس. (1392). «تحلیلی معنا‌‌شناختی از کاربرد نام حیوانات در ضرب‌‌المثل‌‌های گویش لار (با تکیه بر دلالت، موضوعیّت و کارکرد اجتماعی)». نامۀ فرهنگستان. سال سیزدهم. شماره‌‌ 1. صص: 137-159.
عرفت‌‌پور، زینه. (1398). «کارکرد برخی حیوانات در ضرب‌‌المثل‌‌های عربی و فارسی». دوفصلنامه کهن‌‌نامۀ ادب پارسی. سال دهم. شمارۀ 1. صص: 1-29.
غلامی، فاطمه؛ احمدی، فاطمه. (1398). «سخن و شایست و نشایست‌‌های آن در آیینۀ ضرب‌‌المثل‌‌ها». پژوهشنامۀ ادبیات تعلیمی. سال دهم. شمارۀ 41. صص: 87 -130.
موسوی، جلال. (1394). «بررسی نوع حیوانات و علل وجود آنها در ضرب‌‌المثل‌‌ها». مجموعه مقاله‌‌های دهمین همایش بین‌‌المللی ترویج زبان و ادب فارسی. صص: 863-868.
وانگ زن رونگ. (1393). «حیوانات در ضرب‌‌المثل‌‌های چینی و فارسی». مجلۀ مطالعات انتقادی ادبیات. سال اول. شماره 2. صص: 11-30.
Ajoke, A.R., Hasan, Md. & Suleiman, Y. (2015). Examining the use of proverbs in teaching English as second language: An implication for secondary school principals in Nigeria. International E-Journal for Research in ELT. 1(3).
Akbarian, I. (2010). A spice of classroom: Incorporating proverbial expressions in EFL classes. The Journal of Asia TEFL. 7(1), 221-238.
Baharian, E. & Rezai, M.J. (2014). The effect of proverbs on learning vocabulary through visual organizers. International Journal of English Language Teaching. 2(4), 16-32.
Hanzén, M. (2007). “When in Rome, do as the Romans do” proverbs as a part of EFL teaching. Högskolan För Larande Och Kommunikation (HLK), 36, 1-27.
Krikmann, A. (2009). Proverb semantics: Studies in structure, logic, and metaphor. Burlington, Vermont: Queen City Printers Inc.
Meier, A. J. (1997). Teaching the universals of politeness. ELT Journal, 51(1), 21-28. Oxford: Oxford University Press.
Mieder, W. (1993). Proverbs are never out of season. Popular wisdom in the modern age. New York: Oxford University Press.
Mieder, W. (2004). Proverbs: A handbook. Westport, CT: Greenwood Press.
Mirhosseini, S. A. (2017). Early metaphorical communication: Farsi-speaking children beginning to learn proverbs. Online Journal of Communication and Media Technologies, 7(1), 71–86.
Richmond, E. B. (1987). Utilizing proverbs as a focal point to cultural awareness and communicative competence: Illustrations from Africa. Foreign Language Annals, 20(3), 213-216.
Rong, H. (2013). Proverbs reveal culture diversity. Cross-Cultural Communication, 9(2), 31-35.
Zaid, A. (2016). Using proverbs as a lead-in activity in teaching English as a foreign language. International Journal on Studies in English Language and Literature (IJSELL). 4(10), 1-5.
دوره 9، شماره 17
اسفند 1402
صفحه 161-188
  • تاریخ دریافت: 31 خرداد 1402
  • تاریخ بازنگری: 30 مرداد 1402
  • تاریخ پذیرش: 30 شهریور 1402