ارزیابی محتوایی درسنامه آموزشی «فراز فارسی» بر اساس شاخص‌های تاملینسون از دیدگاه مدرسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشکده ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

چکیده

کتاب درسی عضوی جدانشدنی از کلاس درس است. اهمیت کتاب در تدریس و یادگیری زبان فارسی انکارناشدنی است؛ در واقع بیشتر فارسی‌آموزان غیرایرانی، زبان فارسی را با کتاب آموزشی یاد می‌گیرند. این امر نشان می‌دهد که ارزیابی و تحلیل محتوای آن در بررسی کیفیت کتاب درسی لازم است؛ به این منظور شاخص‌های شانزده‌گانه تاملینسون (2011) به عنوان یکی از معیارهای کتاب خوب، مفید و جامع در نظر گرفته شد. در این پژوهش تلاش شد معیارهای تاملینسون در درسنامۀ «فراز فارسی» که یکی از مجموعه‌های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان است، از دیدگاه مدرسان این مجموعه آموزشی ارزیابی شود که آنها به طور مستقیم با منابع آموزشی یادشده سروکار دارند. ابتدا پرسشنامه‌ای مبنی بر سنجش و میزان اثربخشی هر کدام از معیارهای تاملینسون تهیه شد و در اختیار سی نفر از مدرسان این مجموعه قرار گرفت تا به این پرسش پاسخ دهند که این معیارها تا چه اندازه در مجموعه آموزشی «فراز فارسی» رعایت شده است؟ سپس داده‌ها محاسبه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که معیارهای تاملینسون در مجموعه آموزش «فراز فارسی» بازنمایی خوبی داشته است و بین نظرات مدرسان تفاوت معناداری وجود ندارد؛ همچنین یافته‌ها نشان داد که مدرسان دید مثبتی نسبت به شاخص‌های یادشده داشته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


اسکندری، بابک؛ صحرایی، رضامراد. (1395). «تحلیل و ارزیابی کتاب آموزش کاربردی واژه‌های زبان فارسی بر مبنای شاخصه‌‌ها و معیارهای آلن کانینگزورث». (1995). مجموعه مقالات همایش ملی واکاوی منابع آموزشی زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان. تهران: خاموش.
برقعی، محمدجواد؛ نگینی، حسام. (1400). «بازتاب وجوه فرهنگ ایرانی در منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان: مطالعه‌ موردی مجموعه‌های پرفا، مینا و فارسی بیاموزیم». تاریخ ادبیات. سال چهاردهم. شماره 1. صص: 61-84.‎
پورنوروز. مریم (2021). «بررسی میزان کاربرد نخستی‌های معنایی کتاب پرفا 1». تاریخ ادبیات. سال چهاردهم. شماره 1. صص: 85-102.‎
حامدی، مینا؛ صحرایی، رضامراد. (1401). «نقد و ارزیابی عناصر بصری مجموعه کتاب‌های آموزش زبان فارسی در چارچوب کرس و ون لیوون». فناوری‌های آموزشی در یادگیری. سال پنجم. شماره 16. صص:‌ 123-149.
رضایی، والی؛ کوراوند، آمنه. (1393). «ارزیابی دستور آموزشی در منابع آموزش فارسی به غیرفارسی‌زبانان در چارچوب دستور آموزشی چندشرما». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان. سال سوم. شماره 8. صص: 117-141.
شهباز، منیره؛ صحرایی، رضامراد. (1391). «تحلیل محتوای منابع آموزشی فارسی برپایه انگاره نیل اندرسون». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان. سال اول. شماره 2. صص: 1ـ30.
صحرایی، رضامراد؛ مجیدی، شیوا. (1395). «ارزیابی مجموعه آموزشی فارسی بیاموزیم از منظر برخی شاخص­های گزینش کتاب مناسب». مجموعه مقالات برگزیده نخستین همایش ملی واکاوی منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبان. تهران: نویسه پارسی.
عبادی، سامان؛ ابراهیمی مرجل، بهمن. (1394). «بازنمایی جنسیت در کتاب­های آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان: مطالعه موردی جلد دوم و سوم مجموعه فارسی بیاموزیم». پژوهشنامه آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان. شماره 10. صص: 27ـ46.
میر‌دهقان، ‌مهین‌ناز؛ نوشی، موسی؛ اسحاقی، الهه. (1399). «تهیه و تدوین متون فیلم آموزشی برای پرفا 1 سطح پایه». مطالعات آموزش زبان فارسی، سال دهم. شماره 6. صص: 11-58‎.
مرصوص، فائزه؛ آقاگلزاده، فردوس؛ کردزعفرانلو کامبوزیا، عالیه. (1402). «مقایسه واژه‌های آموزشی مجموعه‌های شیراز و پرفا با تمرکز بر بسامد واژگانی: پژوهشی پیکره‌بنیاد». علم زبان، سال دهم. شماره 18. صص: 153ـ180.
میردهقان، مهین‌ناز؛ حاجی باقری، زهرا؛ باقری، فرشته؛ ملاییان، مهرنوش؛ عبدالهی پارسا، طاهره؛ آقایی، حمید. (1402). مجموعه آموزشی فراز فارسی (سطح پایه 1 و 2، سطح میانی 3 و 4 و سطح پیشرفته 5 و 6). تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
Chand Sherma, T. (2002). Modern Methods of Lannguage Teaching. New Delhi: Sarop & Sons.
Cunningsworth, A. (1995 & 2005). Choosing your Coursebook. Oxford: Heineman.
Ellis, R. (1997). SLA Research and Language Teaching. Oxford: Oxford University Press.
Hooper-Hensen, G. (1992). Suggestopedia: a way of learning for the 21st century. Empowerment Through Experiential Learning: Exploration of Good Practice, London: Kogan Page, 197-207
Hilliard, A. D. (2014). A critical examination of representation and culture in four English language textbooks. Language Education in Asia, 5(2), 238-252.
Krashen, S. (1985). The Input Hypothesis. London. Longman.
Lozanov, G. (1978). Suggestology and Outlines of suggestopedy. London: Gordon and Breach.
Larsen-Freeman, D. & Long, M. (1991). An Introduction to Second Language Acquisition Research. London: Longman.
Nation, p. (2003). 'Materials for teaching vocabulary'. In B. Tomlinson (ed.), English Language Teaching Materials. London: Continuum.
Richards, J. C. (2013). “Creativity in language teaching”, Iranian Journal of Language Teaching Research, 1(3), 19-43.
Tomlinson, B. (1995). “Work in progress: textbook projects”. FOLIO, 2(2): 26-31.
Tomlinson, B. (2010). Principles of effective materials development. English language teaching materials: Theory and practice, 81-108.‏
Tomlinson, B. (2011). “Language acquisition and language learning materials”. In B. Tomlinson. (ed.), Developing Materials for Language Teaching: A Critical Review. London: Continuum
Wright, T. & Bolitho, R. (1993). “Language awareness: a missing link in language teacher education”. ELT Journal, 47(4).