کارکرد فرایند های واجی در زبان محاوره

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 مدرس جامعه المصطفی العالمیه موسسه آموزش عالی بنت الهدی و مدرس دانشگاه فرهنگیان، قم، ایران.

2 گروه آموزش الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، قم، ایران.

3 مدرس دانشگاه مجازی المصطفی و دبیر آموزش و پرورش، قم، ایران.

چکیده

هدف از این پژوهش بررسی آواشناسی است که یکی از بحث‌های مهم در رابطه با نظام زبان است. بدین صورت که آواهای زبان هنگامی که تلفظ می‌شود و به صورت صدا در برقراری ارتباط ظاهر می‌شود، دارای قوانین و باید و نباید‌های مخصوص به خود است. یکی از این قوانین " فرایند های واجی" است و منظور از آن تغییراتی است که بر روی نوع، محل و تعداد واج ها یا ساختمان هجاهای واژگان زبان اثر می‌گذارد. گاهی باعث افزایش یک واج یا هجا می‌شود و گاهی برعکس. گاهی واج ها را در یکدیگر ادغام می‌کند و گاهی آنها را تبدیل به یکدیگر می‌نماید. در این مقاله ابتدا با استفاده از منابع مکتوب، داده ها جمع آوری شده است به این صورت که پنج فرایند ابدال، ادغام، حذف، افزایش و قلب را از کتب مختلف استخراج و سپس شاهد مثال‌های هر مورد را در زبان محاوره بیان می نماییم که به صورت کلی " نمود فرایندهای واجی" را در زبان محاوره بررسی می نماییم. نتایج پژوهش بیان می کند که فرایندهای واجی در مقوله‌هایی چون حذف، افزایش، قلب، ابدال، ادغام، همگون سازی، و ... ظاهر می‌شوند. از آنجا که نمود آواها در زبان گفتار و محاوره چشم گیرتر است، لذا فرایند‌های واجی نیز در زبان محاوره باید بسی بیشتر از زبان معیار و مکتوب و رسمی باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


آل احمد، جلال. (1390). مدیر مدرسه. چاپ چهارم. تهران: آدینه سبز.
اگریدی، ویلیام؛ دابروولسکی، مایکل و آرنف، مارک (1390). درآمدی بر زبان­شناسی معاصر. ترجمه علی درزی.‌ چاپ چهارم. تهران: سمت.
انطاکی، محمد. (1372). آواشناسی. ترجمه قاسم بستانی. تهران: جهاد دانشگاهی.
باقری، مهری. (1379). مقدمات زبان‌شناسی. تهران: قطره.
بیگلری، حسن. (1338). سرّ البیان فی العلم القرآن. تهران: ستایش.
جمال‌زاده، سیدمحمدعلی. (1392). یکی بود و یکی نبود. چاپ پنجم. تهران: سخن.
------------------. (1381). سر و ته یه کرباس. تهران: سخن.
------------------. (1376). آسمان و ریسمان. چاپ دوم. تهران: سخن.
حق‌شناس، علی‌محمد. (1379). آواشناسی. چاپ پنجم. تهران: آگاه.
دانشور، سیمین. (1391). سووشون. تهران. خوارزمی.
ساعدی، غلام‌حسین. (1379). ترس و لرز. تهران: قطره.
--------------. (1377). عزاداران بیل. چاپ چهاردهم. تهران: قطره.
سمیعی، احمد. (1392). زبان فارسی 3. با همکاری علی‌محمد حق‌شناس و همکاران. چاپ دوازدهم. تهران: دفتر برنامه‌ریزی تألیف کتب درسی.
شاملو، احمد. (1372). هوای تازه. چاپ هشتم. تهران: نگاه.
قریب، عبدالعظیم. (1370). دستور زبان فارسی. با همکاری ملک‌الشعرای بهار؛ بدیع‌الزمان فروزان‌فر؛ جلال‌الدین همایی و رشید یاسی. چاپ نهم. تهران: گلشن.
مشکوه الدینی، مهدی. (1386). توصیف و آموزش زبان فارسی. چاپ پنجم. مشهد: دانشگاه فردوسی.
---------------. (1375). سیر زبان­شناسی. مشهد: دانشگاه فردوسی.
یارمحمدی، لطف‌الله. (1372). شانزده مقاله در زبان‌شناسی کاربردی و ترجمه. شیراز: نوید.
یول، جورج. (1391). بررسی زبان. ترجمه محمود نورمحمدی. قزوین: پرک.
وحیدیان کامیار، تقی. (1342). دستور زبان فارسی ۱. چاپ چهارم. تهران: سمت.