مطالعات آموزش بین‌المللی زبان فارسی

جایگاه مطالعات میان رشته‌ای در آموزش زبان فارسی به غیر فارسی زبانان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دکتری زبان و ادبیات فارسی و مدرس آموزش زبان فارسی جامعه المصطفی العالمیه، قم، ایران.

چکیده

تحولات و تغییرات گوناگون جامعه و ارتباط دو سویۀ میان زبان و اجتماع سبب شده است که با رشد فناوری و افزایش معضلات پیچیدۀ بشری و انعکاس آن در ساختار زبانی، همکاری‌های میان‌رشته‌ای بویژه در عصر حاضر، ضرورتی انکارناپذیر باشد. از سوی دیگر تلّقی و نگرش سنتی از امر زبان‌آموزی موجب شده است که ایجاد ظرفیت‌های لازم جهت رویارویی با تحولات مذکور بویژه در امر آموزش زبان به غیر فارسی‌زبانان با چالش‌های تازه‌ای مواجه شود. بر این اساس یکی از ضرورت‌های آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان در عصر حاضر بویژه دو دهۀ اخیر، پرورش مهارت‌های میان‌رشته‌ای در زمینۀ آموزش به زبان‌آموزان و مدرسان است. در این مقاله به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای با مروری بر جایگاه مطالعات میان‌رشته‌ای در سطح آموزش دانشگاهی بر ضرورت پرورش تفکر میان‌رشته‌ای در زبان‌آموزان به‌عنوان پیش‌نیاز درک و دریافت زبان و ادبیات فارسی با گسترۀ مفاهیم غنی آن تأکید شده است. در ادامه با شرح و تبیین یادگیری خلاق با رویکرد «مسأله‌محور» این رویکرد نوین آموزشی که در بسیاری از علوم مورد توجه قرار گرفته است و جای خالی آن در مباحث آموزش زبان فارسی به غیر فارسی‌زبانان کاملاً مشهود است در ابعاد گوناگون مورد توجه قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

بارت، رولان (1368)؛ نقد تفسیری، ترجمه محمدتقی غیاثی، چ دوم، تهران: بزرگ‌‌مهر.
برزگر، ابراهیم (1387)، تاریخچه، چیستی و فلسفه‌‌‌‌ی پیدایش علوم میان‌رشته‌ای، فصلنامه‌‌ی مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، شماره 1، صص 56-37.
پاکتچی، احمد (1387)؛ الزامات زبان‌‌شناختی مطالعات میان‌‌رشته‌‌ای، فصلنامه مطالعات میان‌‌رشته‌‌ای در علوم انسانی، سال اول، شماره 1، زمستان، صص 135-111.
تاجیک، محمدرضا (1377)؛ وانموده، متن و تحلیل گفتمان، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 1.
رهادوست، بهار (1382)؛ رویکرد بین‌‌رشته‌‌ای و مطالعات ادبی، زیباشناخت، ش نهم.
ریچاردز، جک سی، راجرز، تئودور (1386)؛ رویکردها و روش‌‌ها در آموزش زبان، ترجمة علی بهرامی، چاپ دوم، تهران: رهنما.
‌‌خورسندی، علی(1387)، گفتمان میان‌‌رشته‌‌ای، دانش، پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
دوریته، ژان فرانسوا (1382)، علوم انسانی، گسترۀ شناخت ما، ترجمه مرتضی کتبی و همکاران، تهران، نشر نی.
رهادوست، بهار(1382)، رویکرد بین‌‌رشته‌‌ای و مطالعات ادبی، زیباشناخت، شمارۀ نهم.
زندی، بهمن (1378)؛ روش تدریس زبان فارسی، تهران: سمت.
ژیرار، دنی (1365)، زبان‌‌شناسی کاربردی و علم آموزش زبان، ترجمه گیتی دیهیم، تهران، مرکز نشر دانشگاهی
صحرایی، رضا مراد (1391)، جایگاه رهیافت‌‌های طراحی برنامۀ درسی در فرایند سیاست‌گذاری و برنامه‌‌ریزی آموزش زبان فارسی به غیر ایرانیان، فصلنامه مطالعات برنامه درسی ایران، شمارۀ 27، صص 134- 103.
صحرایی، رضا مراد و دیگران (1401)؛ آموزش مجازی زبان فارسی به غیرفارسی زبانان: یک جایگزین یا یک گزینه؟، علم زبان، دوره 9، شماره 15، فروردین، صص 156-123.
متولی، سید محمد (1376)، بررسی تأثیر آموزش راهبردهای فراشناختی بر خواندن، درک مطلب و سرعت یادگیری دانش‌‌آموزان کلاس‌‌های اول دبیرستان دخترانه شهرستان فردوس، پایان‌‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکدۀ روانشناسی و علوم تربیتی، علامه طباطبایی.
ویلیامز، ماریون (1394)، روانشناسی برای مدرسان زبان: رویکرد استنباط‌‌گری- اجتماعی، ترجمه ابراهیم چگنی، تهران، رهنما.
وکیلی‌‌فرد، امیررضا و زهرا سادات حسینی (1396)؛ درک متون کهن روایی با راهبرد نگاشت داستانی با تکیه بر کلیله و دمنه، کهن‌‌نامة پارسی، سال 8، شماره 3، صص 189-167.
مورن، ادگار (1379)؛ درآمدی بر اندیشة پیچیده، ترجمه افشین جهاندیده، تهران: نی.
وثوقی، حسین (1376)؛ مشکلات آموزش زبان فارسی به خارجیان، نامة پارسی، شماره 3، صص 232-224.
Pohl. (2010), core terms in transdisciphinary research. In hand book of frandisci plenary research springer Netherlands.
Sepir, I(1993), komunkation, Moscow, progress.
Eagleton, Terry (1997), Literary Theory: An Introduction, 2nd ed, Oxford: Blackwel
 
مطالعات آموزش بین‌المللی زبان فارسی
دوره 10، شماره 18
شهریور 1403
صفحه 81-102
  • تاریخ دریافت: 15 خرداد 1403
  • تاریخ بازنگری: 10 مرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 14 شهریور 1403